بونلاردان علاوه

بئله فرض اولسا كی بازاردا آرتیق-اسكیك احتمالی اولان بیر مقدارین استثناسی متعارفدیر، حقیقی چكیدن یقنلی اولاراق آرتیق و یا اسكیگه راضیلاشما اولورسا، غرر گتیرمز. بلكه معلوم مقدارا، بیعین صحیحلیگینده تأثیری اولمایان بیر مقدار آرتیغین، شرط ائتمه‌سی كیمی اولار. مثلاً مبیع بوتونلوكده 10 رطلدیر و قاب اوچون بیر رطل استثنا ائتمك متعارف اولورسا، ایكیسی راضیلاشیرسالار كی قاب اوچون ایكی رطل استثنا ائتسینلر، بونا بنزیر كی ساتیجی مشتری ایله شرط ائدیب كی بیر رطلینی حسابلاماسین. (پای وئرسین.) یوخ، یاریم رطل استثنا اولماسینا راضیلاشدیلارسا، مشتری اؤزو بئله شرط ائدیب كی دوققوز یاریم رطلین ثمنینی دوققوز رطله وئرسین.

نتیجه‌ده معناسی یوخدور كی آرتیق-اسكیكلیگی بیلینن استثنایا راضیلاشماغین اعتبارین اولماغینا بیری اعتراض ائله‌ییب دئسین: «راضیلاشماق غرری رفع ائله‌مز و عقدی تصحیح ائله‌مز».  

(بایاقكی بئله اعتراض ائلیردی كی غرر اولورسا، راضیلاشما اونو آرادان قالدیرانماز. آما شیخ اونون ردّینده آیری بیر شئی دئییر. شیخ دئییر: راضیلاشما اولاندا غرر حاصل اولماز.)

هذا، مع أنه إذا فرض كون استقرار العادة على إندار مقدار معین

یحتمل الزیادة والنقیصة، فالتراضی على الزائد علیه أو الناقص عنه یقینا لا یوجب غررا، بل یكون كاشتراط زیادة مقدار على المقدار المعلوم غیر قادح فی صحة البیع.

مثلا: لو كان المجموع عشرة أرطال وكان المعتاد إسقاط رطل للظرف، فإذا تراضیا على أن یندر للظرف رطلان  فكأنه شرطللمشتری أن لا یحسب علیه رطلا.

ولو تراضیا على إندار نصف رطل فقد اشترط المشتری جعل ثمن تسعة أرطال ونصف ثمنا للتسعة، فلا معنى للاعتراض على من قال باعتبار التراضی فی إندار ما علم زیادته أو نقیصته: بأن التراضی لا یدفع غررا ولا یصحح عقدا.