والخبر المروی عن الاحتجاج ان الحمیری كتب الی صاحب الزمان جعلنی الله فداه
بیر ده بو خبردن باشقا: «احتجاج»دان روایت اولان خبر. «حِمیَری» ایمام زمانا (آللاه منی اونا فدا ائتسین) یازیر: «ایمام صادقدن (ع) مأثور روایت بیزه چاتیب: «بیر طایفانین مؤوجودلارینا و سونراكی بطنلرینه وقف اولورسا سونرا موقوفعلئیهم اونون ساتماسینا ییغیشسالار و ساتماق اونلار اوچون داها صلاحلی اولسا، ساتا بیلرلر». [حِمیَری ایمام زماندان (عج) سوروشور:] هامیسی ییغیشماسالار بعضیسینه ساتماق جاییزدیرمی؟ یا هامیسی ییغیشمامیش جاییز دئییل؟ [حِمیَری بیر ده ساتماسی جاییز اولمایان موقوفهنیده سوروشور. ایمام زمان (عج) جواب وئردی: «وقف موسلمانلارین هامیسینا اولورسا، ساتماغی جاییز دئییل آما موسلمانلارین بیر طایفاسینا وقف اولورسا، هر طایفا ساتماغا گوجو چاتدیغینی (الینده اولانی و اؤز پایینی) ساتا بیلر. ایستر هامیسی بیرلشه یوخسا آیری آیری. انشاءالله».
بو خبر ساتماغین جاییزلیگینه دلالت ائدیر آما یالنیز راوینین ذیكر ائتدیگی خصوصدا، یعنی ساتماغین داها صلاحلی اولدوغو زاماندا. یا دا موطلق اولاراق جاییزلیگه دلالت ائدیر. چونكی جواب عام دئییلیب. [حتّا عام اولورسا دا] جعفر بن حیّانین روایتیندهكی «داها صلاحلی» ایله موقیّد اولار. جعفر بن حیّانین روایتینین مفهومو بونو تقیید ائدر. نئجهكی جعفر بن حیّانین روایتینده قئید اولان «هامینین راضیلیغی» عیبارتی، موقوفهنین هامیسینی ساتدیغی زامان اعتیبارلی اولار آما هر بیری اؤز پایینی ساتماق ایستهینده هامینین راضیلیغی مؤعتبر اولماز. بو دا «احتجاج»ین روایتینین قرینهسی ایله بللی اولور. (اوردا كی دئییر: هامیسی بیر یئرده و یا آیری آیری)
علی بن مهزیارین روایتینین اوّلی بو مطلبی تأیید ائدیر. یاخیندا گلهجك بو روایتده، ایمامین (ع) وقف اولموش قولدان پایینین ساتماغینا ایشاره اولوب.
آما بو ایكی روایته جواب؛
جعفرین روایتینه: ساتماغی یالنیز اونون داها فایدالی اولدوغوندا یوخ، بلكه موقوفعلئیهمین احتیاجی اولدوغو زامان جاییز بیلیر. نتیجهده جاییزلیك ایكی مسألهیه تابعدیر. (احتیاجلاری اولسون و داها صلاحلی اولسون.) «النزهة» كیتابین سؤزونون ظاهیرینده كئچدیگی كیمی. بو سؤز بارهده یاخیندا مطلب گلهجك. بلكه دئییله بیلر: «ایمام صادقین (ع) «ساتماق داها صلاحلی اولسون» سؤزوندن نظرده توتدوغو فاعیلین لحاظ ائتدیگی موطلق فایدادیر. ایرادهسینه قایناق اولان بیر فایدادیر. نتیجهده ایمامین (ع) نظرده توتدوغو، اونون تعبّودو اعتیباری اولماسی دئییل. (ائله اولورسا وقفده اینسانین آیری مملوكاتی كیمی اولار، هاردا فایدالی اولسا ساتسین) بلكه ایمامین نظرده توتدوغو، سوآل سوروشانین نظرده توتدوغو واقعیّتدیر. یعنی مسأله، سن دئدیگین كیمی اولورسا جاییزدیر. نئجه كی «ساتماغی ایراده ائتسن و اونو تركیتمهسیندن داها صلاحلی بیلسنسه، سات !» (وقفدهده بئله اولورسا كی هر واخت گؤردون داها صلاحلیدیر سات وقفده آیری مملوكلارا تای اولار) بو مسألهنی هئچ كس دئمیر.
بیر ده احتیمال وار ایمام صادقین (ع) بویوردوغو «داها صلاحلی» دان نظرده توتدوغو سوآل سوروشانین فرض ائتدیگی احتیاجین قالدیریلماسی اولسون.
بؤلوم :
یازار : صمد كامران قراملكي