الصورة السادسة: ان یشترط الواقف بیعه عند الحاجة او اذا كان فیه مصلحة البطن الموجود
+0 به یه ن
[وقفین ساتماغی‌نین جاییز اولدوغو یئرلردن] آلتینجیسی:
موقوف‌علئیهمین احتیاجی اولدوغو زامان و یا مؤوجود بطنه و یا بوتون بطنلره صلاحلی اولدوغو زامان و یا خاص صلاحین اولدوغو زامان شرط ائله‌دیگینه اساساً ساتیلماغینی شرط ائدرسه.
بو مسأله‌ده علامه و اوندان سونراكیلار سؤزلرینده ایختیلافلی اولوبلار. (هردن بیر جور دئییبلر)
علامه الارشاد كیتابیندا دئییب: «واقیف، ظالیم اوجباتیندان وئرگی و ایللیك خرجلری چوخلوغو كیمی سببلره گؤره موقوفه‌نین ضرر وئردیگی زامان ساتیلماغینی و یئرینه آیری بیر شئیین آلینماغینی شرط ائدیرسه، یاخشی بودور كی جاییز بیلینسین». بیتدی.
قوائد كیتابیندا دئییب: «واقیف، وئرگی‌نین چوخ اولدوغو زامانلار، موقوفه‌نین خراب اولدوغوندا، معطل قالدیغیندا، فایدا وئریملی‌لیكدن چیخدیغیندا، فایداسی‌نین آزالدیغیندا و بو كیمی سببلره گؤره موقوفه‌نین ساتیلیب یئرینه آیری بیر شئیین آلینماغینی شرط ائدیرسه، شرطین دوزلوگونده ایشكال وار. و اوسته‌لیك شرط باطیل اولاندا گؤره‌سن وقفی‌ده باطیل ائلیر یا یوخ؟ سؤز یئری وار». بیتدی.
فخرالدین الایضاح كیتابیندا جاییزلیگی تأیید ائتمكده بایاق قئید اولان جعفر بن حیّانین روایتینی قئید ائده‌رك دئییب: «شرطسیز جاییز اولان زامان شرط اولدوغو زامان (نئجه‌كی بو روایتده بئله‌دیر) البته جاییز اولار». سونرا فخرالدین ساتماقدان منع ائتمكده دئییب: «وقف ابدی‌لیك اوچوندور و ساتماغین اونونلا مونافاتی وار». سونرا دئییب: «ان یاخشیسی بودور كی وقفین ساتیلماغی هئچ جوره جاییز اولماسین». بیتدی.
بیرینجی شهید الدروس كیتابیندا دئییب: «موقوف‌علئیهمین احتیاجلاری اولدوغوندا و یا آرالاریندان فیتنه قوپدوغوندا واقیف موقوفه‌نین ساتیلماغینی جاییز بیلسه جاییز اولماغی البته یاخشیدیر». بیتدی.(یعنی شرط ده ائله‌مه‌سه‌ایدی ساتماغی جاییز ایدی و ایندی كی شرط ائدیب البته جاییزدیر.)
شهیدین سؤزوندن شرطین تأثیرلی اولدوغو بللی اولور. احتیمالی‌دا وار شرطسیز جاییز اولمایا آما شرط ائتدیگی زامان جاییز اولا.
محقق كَرَكی‌ده دئییب: «موقوفه‌نین ساتیلماغینی جاییز بیلدیگیمیز یئرلرده، او حالا چاتاندا (مثلاً خراب اولاندا) ساتیلماغین شرط اولماغینی‌دا جاییز بیلیریك. یوخسا یوخ.(شرطسیز جاییز اولمایان یئرده شرطله‌ده جاییز دئییل) چونكی بو ساتیلماغین جاییزلیگینی تأكید ائدیر و وقفده مؤعتبر اولان ابدی‌لیكله مونافاتی یوخدور چونكی وقف، دوغرودان ساتیلماغین سببلری‌نین بیری‌نین مئیدانا گلمه‌مه‌سینه، موقیّددیر.
آما ساتیلماغینی جاییز بیلمه‌دیگیمیز یئرده شرطی جاییز بیلمیریك. چونكی مونافاتی وار؛ وقفین ساتیلماغی جاییز اولمایان یئرده ساتماغینی شرط ائتمك وقفیّتله مونافاتی وار. و هابئله؛ حبسده دئییل. چونكی اونون ثمنی ایله بیر آیری شئیین آلینیب وقف اولماغینی شرط ائتمك، وقفده اولار. بو دا حبس ایله مونافاتی وار چونكی مالیكین مولكیّتیندن خاریج اولماغینی طلب ائدیر. (حبسده ساتماغا ایجازه یوخدور). وقفده دئییل چونكی مونافاتلی بیر شرط ائدیب». بیتدی.
بؤلوم :
یازار : صمد كامران قراملكي