و ممّا ذكر یظهر انّه یجب تأخیر البیع الی آخر أزمنة إمكان البقاء مع عدم فوات الاستبدال فیه
قئید اولانلاردان، بدل آلماغین فوتا گئتمهمگی شرطیله، ساخلاماغین مومكون اولدوغو لحظهیه قدر، ساتیلماغین تأخیره سالینماغینین واجیبلیگی ظاهیر اولدو. فوتا گئتمك قورخوسو اولان یئرده ده ساتماغی تئزه سالماق ایشكاللیدیر. (گؤرهسن بدل آلماق ایمكانینین فوتا گئتمك قورخوسو تئز ساتماغا مجوّیز ساییلا بیلر یا یوخ؟) اگر ایكی مسأله آراسیندا سئچیم ائتمك لازیم گلیرسه: -ساتیلا و یئرینه آیری بیر شئی آلینا و یا بیر مودّت اوندان الده اولان منفعتی اونون تعمیرینه خرجلهنه-، منفعتی فوتا گئدن بطنین حاقّینی ترجیح ائدك؟ یا واقیفین و ساییر بطنلرین _موقوفهنین شخصینه موتعلیق اولان_ حاقّینی ترجیح ائدك؟ بو مسألهنین ایكی طرفی وار: بیرینجی طرف گوجسوز دئییل (یعنی اونو ترجیح ائتمهلیییك) چونكی واقیف موقوفهنین تعمیرینین موقوفعلئیهمدن موقدّم اولماسینی شرط ائتمهییب.
بیز دئدیگیمیز دوروما (قالدیغیندا ایختیلاف سببی ایله و یا غیر ایختیلاف سببی ایله داغیلاجاق) فاضل مقدادین التنقیح كیتابیندا ساتیلماغین جاییزلیگی ایستیدلال ائدیلیب: «موقوفه اؤز حالیندا قالدیغیندا داغیلیرسا، قالماغی مالین ضایع و تلف ائتمگیدیر، او دا شرعاً نهی اولونوب. نتیجهده ساتیلماغی جاییزدیر». [بیری دئسه: «بئلنچی دورومدا ساتماق جاییز یوخ بلكه واجیب اولمالیدیر و بونلارین ایستیدلالی دوز دئییل»، جواب وئرهریك:] شاید فاضیل میقدادین جوازدان نظرده توتدوغو، واجیبلیكله اویغون اولا بیلن، اعم معنادیر. بیری اونا ایشكال چیخارماسین كی بئلنچی شراییطده ساتماق جاییز یوخ بلكه واجیب اولمالیدیر. [سونرا شئیخ مرتضی اؤزو بو ایستیدلالی كامیل بیلمهییب دئییر:] اوندا ایشكال وار. یالنیز موسلط اولونان مالین ضایع ائتمگی حرامدیر، و اؤز اؤزونه خراب اولان و سولطهده اولمایان مالی ترك ائتمك حرام ساییلماز. یوخسا خرابلانماق عرفهسینده اولان موقوفهلرین تعمیری مومكون اولدوغو قدر ساتماغا موقدّملیگی لازیم گلردی و یا ساتماق مومكون اولماسایدی (مثلاً موشتری اولماسایدی) تعمیری واجیب اولمالی ایدی.
بؤلوم :
یازار : صمد كامران قراملكي