والحاصل انّ ضعف هذا الدلیل بظاهره واضح
حاصیل اولان؛ بو دلیلین ضعیفلیگی ظاهیریندن بللیدیر. ( بیر مالا تسلّوط اولماسا ضایع اولماغینین تقصیر بیزده دئییل كی!) و بیری ثمنین یالنیز مؤوجود بطنه عایید اولماغینا نظر وئریرسه سؤزونون فاسیدلیگی بللیدیر. و الخمتلف، التذكرة(علامه)، المهذب(قاضیبنفهد) و غایة المرام (صمیری) كیتابلاریندا گلنلر ضعیفلیكده بونو تعقیب ائدیرلر. (اونلار دا ضعیفدیلر.) اونلاردا گلیر: وقفدن مقصد اونون منافعیندن ایستیفاده ائتمكدیر و ایندی منفعت گؤتورمك ایمكانسیز اولوب. نتیجهده موقوفهدن نظرده توتولان مقصدین حاصیل اولماغی اوچون اونو اؤز حدّیندن خاریج ائتمگی جاییزدیر. و موقوفهنین عئینینین معطل قالماسینا باخمایاراق دونوب موقوفهنین عئینینده قالماق (یالنیز وقف اولموش عئینی قبول ائتمك) واقیفین مقصد و غرضینی ضایع ائتمكدیر. مثلاً: [مكّهیه آپاریلان] قوربانلیق معطل قالسا یعنی ترپشه بیلمهسه مخصوص بیر یئره نظرده توتولدوغونا باخمایاراق در حال كسیلر. نظرده توتولان یئر ایمكانسیز اولدوغوندا معطل قالانی خیلاص ائتمك اوچون اونو (مكانی) موراعات ائتمك تركیدیلر. (بو میثالیمیزدا مینادا كسیلمگه نظرده توتولان قویون یولدا كسیلیر و خلاص اولور.)
و اوندا ایشكال وار. وقفدن مقصد و غرض موقوفهنین شخصینین منفعتلریندن ایستیفاده ائتمكدیر چونكی وقف صیغهسینین دلالت ائتدیگی، یالنیز اودور. و ایندی اونون ایمكانسیز اولماسی فرض اولونوب. نتیجهده ساقیط اولار. و واقیفین مقصدینه داها یاخین اولدوغو اوچون شخصینین عَوَضینه اونون صینفیندن (نوعوندان) یارارلانماق، بو دلیله فرع ساییلیر: مقصدین اورجینالی و اؤزو ایمكانسیز اولدوغو تقدیرده واقیفین مقصدینه داها یاخین اولانی مؤعتبر سایماق واجیب اولسون.
یاخشیسی بودور كی منفعتدن سالان خرابلیغین قورخوسو اولان زامانلار دئیَك: ساتیلماغی منع ائدن دلیللر بوردا جاری دئییللر. اونو دا (واقیفین غرضینی قوروماغیدا) بونا تأیید قرار وئرك.
بؤلوم :
یازار : صمد كامران قراملكي