هذا كله مضافا علی ما یستفاد من صحة نكاح العبد بالاجازة
بونلاردان علاوه، قول ایزدیواجینین ایجازه ایله صحیح اولماسیندان، ساتماغین باطیل اولماماسی آلینیر. ایمام صادق (ع) بئله سببلندیریب: «ایزدیواج ائدن قول آللاها كی معصیت ائتمهییب! یالنیز آغاسینا معصیت ائدیب». بو سببلندیرمهدن بئله نتیجه آلینیر: اینسان حاقّینی نهی ائدن عقدلر، منع ائتمكله باطیل اولار و منعی گؤتورمكله و راضیلیقلا تأثیرلی اولار. (صحیح و لازیم اولار.)
اینسان حاقّی آللاها معصیت ائتمك كیمی دئییل كی عقد اوخوناندا اصالتی اولسون و سونرادان قوشولماغا ایمكانی اولماسین. (بیر عقدده آللاها معصیت اولورسا سونرادان راضیلیغی اونا قوشوب عقدی لازیم ائتمك اولماز و عقد اصالتاً باطیل اولار.)
بو سایدیقلاریمیزدان علاوه، فضولی ساتماغین (بئیع فضولی) صحیحلیگینین فحواسیدا بو بئیعین صحیحلیگینه دلالت ائدیر. (فضولی ساتماقدا شخص اؤزگهنین مالین ساتیر و ایجازه ایله صحیح اولور، بوردا گیروو قویان اؤز مالین ساتیر البته كی صحیح اولار.) لاكین علامهنین تذكیرهسیندن بئله ظاهیر اولور: فضولی عقدینی باطیل بیلنلر بونو دا باطیل بیلیبلر. بو سؤزه ایشكال وار: چونكی فضولی ساتماغی باطیل بیلن شخصلردن پیغمبرین (ص) آشاغیداكی سؤزونه ایستیناد ائدنلر، بوردا باطیللیگی لازیم بیلنمزلر. پیغمبر(ص) بویورب: «ساتماق یالنیز اینسانین اؤز مولكونده اولا بیلر». بلكه فاضل قطیفینین «ایضاحالنافع» كیتابیندا گلن بو سؤز: «ظاهیر، بو عقدی آسیلی اولماسیدیر» داها آیدیندیر. هرچند فضولی عقدین باطیللیگینه قاییل اولاق.
بوندان بعضی موعاصیرلریمیزین گوجلندیردیگینین _باطیل بیلمگین_ ضعیفلیگی بللی اولدو. اونلار بو نظری وئرمكده منع ائتمگی حكایت ائدن ایجماعلار و خبرلرین ظاهیرینه ال آتیبلار. دئییر: منع و نهی ائتمك اؤزگهنین حاقّی اوچون اولورسا باطیللیگه سبب اولار. چونكی نهی و منع خاریجی امر اوچون اولماماسی مؤعتبردیر. (داخیلی و ذاتی بیر مسأله اوچون اولاندا باطیل ائدر. آما خاریجی امر اوچون اولسایدی باطیل ائتمزدی. مثلاً ناماز قیلاندا نامحرمی گؤرمك نامازی باطیل ائتمز چونكی نامحرم نامازین اؤزوندن دئییل.)
نهی و منع باطیل ائتمگه كیفایت ائدر. موقوفه و امّ ولدین ساتماسیندا و اونلارا تایلارینداكیندا باطیل ائتدیگی كیمی. بیر حالدا كی هامیسیندا نهیین سببی اؤزگهنین حاقّیدیر. سونرا صاحب جواهر اؤز سؤزونه ایشكال وارید ائدیر.
بؤلوم :
یازار : صمد كامران قراملكي