و امّا تعلیل المستفاد من الروایة المرویة فی النكاح
+0 به یه ن
بایاق قئید اولان قول ایزدیواجی باره‌سینده‌كی روایتدن _بویورموشدو: آللاها معصیت ائتمه‌ییب كی یالنیز آغاسینا معصیت ائدیب_ آلقینانان دلیل، اؤز مالینا مالیك اولمایان یئرده جاری اولا بیلر. قولون اؤزونه مالیك اولمادیغی كیمی. آما محجور اولموش مالیك تصرّوفو ایله آللاها معصیت ائدیر. گیروو گؤتورنه معصیت ائتمه‌سینی دئمزلر، چونكی او مالیك دئییل. البته آللاه گیروو گؤتورنین حاقّینی، تصرّوفله فوتا وئرمه‌سیندن منع ائدیب. دئدیكلریمیز، اؤز مالینا ولی اولان آما ایفلاس و یا آیری عاریضه‌یه گؤره مالینا محجور اولونان هر مالیكین باره‌سینده جاریدیر. بوتون تصروفلرین باطیللیگینه حؤكم اولونار. آما بعضاً شوفعه كیمی بیر سئری مصلحتلرین رعایتی اوچون محجور اولورسا، تصرّوف صحیح اولار. (شوفعه مسأله‌سینده: موشتری شریكلرین بیری‌‌نین حیصّه‌سینی آلاندان سونرا شریكدن خبرسیز اؤز حیصّه‌سینده تصرّوف ائدیرسه صحیحدیر چونكی شوفعه حاقّی شریكین مصلحتینه گؤره قویولوب. آما شریك گلیب شوفعه حاقّینی ایستیفاده ائدیب موشتری قایتارماق مجبوریّتینده قالیرسا گؤردوگو ایشلر باطیل اولار.) آما بوردا (رهینه مسأله‌سینده) باطیللیگه قرار وئرمك فقیهلرین بؤیوكلری‌نین اختیار ائتدیكلری كیمی داها یاخشی و گوجلودور. [بعضی موعاصیرلرین] سؤزو بیتدی، مقامی یوخاری اولسون.
بونلارا (بعضی موعاصیرلره) آشاغیداكی ایكی گئرچگی نظرده توتماقدان سونرا ایكی ایشكال واریددیر.
1. اؤزگه‌نین مولكونو ساتماقدا فرق ائله‌مز موستقیللیكله اولسون و یا مالیك طرفیندن ناییبلیكله اولسون. (اونلار بئله فرق قویموشدولار: موستقیل اولاراق و اؤز طرفیندن ساتیرسا اولماز آما ناییب كیمی ساتیرسا جاییزدیر.)
2. موطلق نهی، یالنیز غیری خاریج امرده (داخیلی مسأله‌ده) باطیللیگه سبب اولماز. (اونلار دئییدیلر یالنیز داخیلی مسأله‌ده باطیللیگه سبب اولار.)
اولاً (بیرینجی ایشكال): [ساتماقدا موستقیللیك و یا ناییبلیك] گیروو قویانین ساتماسیندا تصوّور اولونا بیلر. چونكی او بعضاً گیروو گؤتورنین ایجازه وئرمه‌سی اومیدی ایله ساتار و موستقللیك قصد ائله‌مز. بعضاً ده اونون رهینه اولدوغونو بیلمز و یا اونون حؤكمونو بیلمز و یا اونودار. بئلنچی وضعیّتلرده نهی اولمادیغینا گؤره باطیللیك ایدعاسی ایمكانسیزدیر. (نییه موطلق اولاراق باطیللیگینی دئییرسن؟)
ثانیاً: آشاغیداكی عیبارتین طلبینه گؤره، ایجماعدان و خبرلردن كسب اولان یقینلی مسأله؛ گیروو قویانین عئیناً گیروو گؤتورن كیمی تصرّوفدن منع اولماسیدیر:
«ایجماعدان و خبرلردن مونعقید اولانا اساساً». او یئرده كی دئییر: «گیروو قویان و گیروو گؤتورن هر ایكیسی‌ده تصروفدن منع اولورلار».
گیروو گؤتورنی تصروفدن منع ائتمگین، باطیللیگه سبب اولمادیغی‌دا بللیدیر. اورداكی منع بیر تهر اولوب كی اونون آسیلی اولماسی ایله مونافاتی یوخدور.
بونون حاصیلی، [گیروو قویان و گیروو گؤتورن طرفیندن] موستقیل اولاراق و حاق صاحیبینه موراجیعه ائتمه‌دن رهینه‌نین ساتماغی و عقدین طلبینه وفا قیلماغی‌نین منع ائتمه‌سینه قاییدیر.
منعی بوندان آرتیغا ثبوتلاماق ایسته‌ییرسنسه، دلیله احتیاج وار و دلیلین اولمادیغینا گؤره صحیحلیگه دلالت ائدن عموماتا موراجیعه ائتمك اولار.
بؤلوم :
یازار : صمد كامران قراملكي