و أما ما ذكره من جریان التعلیل فی روایات العبد فیما نحن فیه مستنداً الی الفرق بینهما
+0 به یه ن
آما اونلارین آراسیندا فرقلیگه ایستیناد ائتمكله، قول ایزدیواجی روایتینده‌كی سببلندیرمه جریانینی، بیزیم اولدوغوموز مسأله‌ده منع ائتمه‌سینی من دوزگون بیلمیرم. (اوردا دئییردی رهن مسأله‌سی ایله قولون ایزدیواجی فرقلیدیر؛ قول یالنیز آغاسینا معصیت ائدیر آما رهینه‌نی ساتان آللاها معصیت ائدیر.) من اونلارین آراسیندا فرق گؤرمورم. بلكه ظاهیر اونلارین هر ایكیسینده ساتماقدان منع ائتمك اؤزگه‌نین حاقّینا گؤره‌دیر. البته آللاه جل‌جلاله‌نین اؤزگه‌نین حاقّینی فؤوتا وئرمكدن منع ائتمه‌سی، بوتون اؤزگه‌نین حاقّینی فؤوتا وئرمگین منع اولدوغو یئرلرده صادیقدیر. فرقی یوخدور ایستر فضولی عقد اولسون و یا قولون نیكاحی و یا گیروو قویانین ساتماسی اولسون.
آما بعضی موعاصیرلرین گیروو قویانین ساتماسینی موقوفه و امّ ولدین ساتماسی ایله موساوی بیلمگینی قئید ائدن بیر آیری سؤزونده‌ده ایشكال وار. « موقوفه و امّ ولد»ده‌كی حؤكم تعبّوددور و بونو اونونلا موقاییسه ائلیه بیلمریك. بونا گؤره او ایكیسینده سابیق ایذن‌ده ساتمانین صحیحلیگینده تأثیری یوخدور. رهنی اونونلا موقاییسه ائتمك یئرسیز و مع‌الفارق قیاس ساییلیر.
بالجومله؛ اصحابین گئدیشیندن بلكه خبرلردن ایستیفاده اولان بئله‌دیر: اؤنجه‌دن ایذنی اولدوغوندا صحیح اولان وضعیتلرده، اؤزگه‌نین حاقّینی موعامیله ائتمك، موعامیله‌نی بیر باشا باطیل ائله‌مزلر. بلكه یالنیز حاق صاحیبینه موراجیعه ائتمه‌دیگینده (و اونون راضیلیغینی قازانمادیغیندا) موستقیل تأثیری اولمادیغی معنادا فاسیدلیگی طلب ائدیر. بو مسأله‌ده بونلار موندرج اولار: فضولی عقد، گیروو گؤتورنین عقدی، ایفلاسا اوغرایان شخص (طلبكارلارین ایجازه‌سینه باغلیدیر)، خسته (املاكینی قیمتیندن آشاغی ساتیرسا)، حیات یولداشی‌نین باجیسی و یا قارداشی‌نین قیزی ایله ائولنمك، كنیزله ائلنمگین آزاد حیات یولداشی‌نین ایجازه‌سیندن آسیلیدیر. و بونلاردان باشقاسی.
بؤلوم :
یازار : صمد كامران قراملكي