هذا اذا رضی المرتهن بالبیع و اجازه
هذا اذا رضی المرتهن بالبیع و اجازه
بو سؤزلر گیروو گؤتورنین بئیعه راضیلیغی و ایجازهسی اولان وضعیّتده ایدی. آما گیروو گؤتورن گیرووداكی حاقّینی ساقیط ائدیرسه، گؤرهسن بو ساقیط ائتمك كاشیفدیر یوخسا ناقیل؟ بو مسألهنین سؤزو، طلبینی آلماسی و یا آلاجاق بورجو باغیشلاماغین آییرما بحثینده گلهجك.
سونرا، آیدین مسألهدیر كی ایجازه وئرندن سونرا ردّ ائتمگین فایداسی اولمایاجاق. آما گؤرهسن ردّدن سونرا ایجازهنین فایداسی وار یا یوخ؟ ایكی طرفی وار. چونكی اؤز حاقّیندان الینین اوزولمهدیگی معناسیندادیر . سونرا ائلیه بیلر اؤز حاقّینی ساقیط ائلهسین. بورداكی ردّ، فضولی عقددهكی كیمی دئییل چونكی فضولیده ایجازه وئرن شخص عقدین ایكی طرفیندن بیری ساییلیر. یئرینده قئید اولدو؛ عقدین هر طرفی ردّ ائدیرسه او بیری طرفین اینشاسی باطیل اولار. آما بوردا اونون عكسینه گیروو گؤتورن، عئینده حاقّی اولان اؤزگه و اجنبی بیریسیدیر. تأثیرلی ایجاب، مالیك و گیروو قویانین ایجازهسیله گئرچكلشر. نتیجهده اونلارین هر بیرینین راضیلیغی ایجابین اساس دئتاللاریدیر. اوّللر قئید اولدوغو كیمی فضولی عقدده مالیكین ردّ ائتمهسی عقدی باطیل ائلهدیگی كیمی گیروو گؤتورنین ردّ ائتمهسیده اونا تایدیر. فیقه قایدالاری اساسیندا دا بو آیدیندیر. سونرا، بئیعدن سونرا رهنی فك ائتمك، گیروو گؤتورنین حاقّینی ساقیط ائتمك معناسیندا اولماسی آیدیندیر. علامهنین التذكره كیتابیندا تصریح ائتدیگی كیمی. بو نظر علامهنین اوغلو فخرالاسلامدان و شهید اوّلین حواشی كیتابینداندا نقل اولوب. بو معنا محقق و شهید ثانیدنده ظاهیر اولور.
علامهنین القوائد كیتابیندا ایحتیمال وئردیگی كیمی اولا بیلر عقد، فك ائتمكله لزوم تاپماسین. بلكه حتّا موطلق ساقیط ائتمكده عقدی لازیم ائتمز ایستر بو ساقیط ائتمك: گیروو حاقّینی ساقیط ائتمكله، ایستر طلبینی ایستهمكدن واز كئچمكله و ایستر رهنین فكّی ایله اولسون. چونكی گیروو قویان گیروو گؤتورنین حاقّی اولان بیر شئیده تصرّوف ائدیب. و اوندان سونرا بو حاقّین ساقیط اولماسی، عقدین صحیحلیگینده تأثیری یوخدور. فك ائتمكله ایجازه وئرمگین فرقی بوردادیر: گیروو گؤتورنین رهینهدهكی حاقّی بونو طلب ائلیر كی ایمضاسی، اونون حاقّی اولان زامان حیاتا كئچیریلن بئیع اوچون صحیح اولسون. هرچند ایجازه، حاقّینین ساقیط اولماسینی لازیم گتیرردی و بئیعین لازیملیگی ایله حاقّی ساقیط اولاردی. (ایجازه و فك هر ایكیسیده حاقّین ساقیط اولماسینا سبب اولار آما ایجازهنین لیسانی وار كی دئییر منه عایید اولان حاقّدان واز كئچدیم آما فك بئله دئییل.)
بؤلوم :
یازار : صمد كامران قراملكي