وبالجملة فاكل متفقون علی اخذ الجهالة فی معنی الغرر
بالجومله، بوتون لوغتشوناسلار «غرر» معناسیندا جهالتین نظرده توتولماسی ایله موافیقدیلر. ایستر جهالت ایكی عِوَضین وارلیغیندا اولسون، ایستر اونون حاصیل اولماسیندا (موشترینین الینه چاتماسیندا) اولسون و یا ایستر اونون صیفتلرینده و خصوصیتلرینده_كیفیّتاً و یا كمیّتاً_ اولسون.
اولا بیلر دئییلسین (صاحب جواهر دئییب:) نهی اولموش غرردن ذهنه گلن؛ مبیعین میقدار و خصوصیّتلری بارهدهكی جهلدیر. نه اینكی یالنیز جهل اونون تسلیم ائدیب و یا تسلیم ائده بیلمهدیگی بارهده اولسون. چونكی ضرورتی وار بو جهالت هر غاییبین ساتماسیندا حاصیل اولسون اؤزللیكله دنیز و اونا تایلاریندا اولان موعامیلهلرده. بلكه بئله بیر جهلین اولماسی میوهلر و اكینچیلیك كیمی شئیلرین آلیم ساتیمیندا آیدین مسألهدیر. (هر آن شاختا، دولو، یاغیش و ساییر معرضینده قالیب خاراب اولا بیلر. آما اونلاری باطیل بیلمیرسیز. نهایتاً موشترینین فسخ ائتمك حاقّی اولار.)
حاصیل بئله اولور: تسلیم اولوب اولماماسیندا، جهل اولان مبیعده، تهلوكهنین اولمادیغی آیدیندیر اؤزللیكله تسلیم اولونمایان تقدیرده اونون خیار واسیطهسیله جوبران اولماسی وضعیّتده. (صاحب جواهرین سؤزو بیتدی.)
صاحب جواهرین بو سؤزو ایشكاللیدیر. مبیعین موشتری الینه چاتماسیندا جهلین اولماسی اونون خصوصیّتلرینده جهل اولماقدان داها پیسدیر. لوغتشوناسلارین سؤزونو موقیّد ائتمگین ویجههسی یوخدور. (بئله موقیّد ائدیرسن كی غرر خصوصیّتلره جهل اولان یئرده اولار.) اؤزللیكله بو ایكی میثالی ووراندان سونرا. [آما بو] احتیمالی مطرح ائلهسن كی لوغتشوناسلار بو میثاللاردان موشتری الینه چاتماغین جهلینی یوخ بلكه مبیعین خصوصیّتلرینه جهلین اولماسینی نظرده توتوبلار، بو ایشكال فقیهلرین سؤزلرینده بو ایكی میثالین، مبیعین خصوصیّتیندن خبرسیز اولان یئرلرده یوخ بلكه تسلیمدن عاجیز اولان یئرلرده ایشلنمهسینده مشهور اولماسی ایله دفع اولور. بوندان علاوه، ایكی فیرقه شیعه و سونّی بو نَبَوی روایته ایستیدلال ائدیب [بئیعین صحیحلیگینده] تسلیم ائتمگه گوج چاتماغی مؤعتبر بیلیبلر. سئیید مرتضینین «الانتصار» كیتابیندان نقل اولاندان ظاهیر اولدوغو كیمی. او دئییب: « شیعهیه مخصوص اولان شئیلردن، اونلارین قاچاق قولو ضمیمه ایله ساتماغی جاییز بیلمهلریدیر. آما موشتری اونو تحویل ائتمگه گوجو چاتمازسا تكلیكده ساتین آلینماز. گئریده قالان فقیهلر (سونّیلر) اونونلا موخالیفت ائدیبلر. اونلار قاچاق قولون موطلق اولاراق (حتّا ضمیمه ایلهده اولورسا) ساتماسینی غیری جاییز بیلیرلر». یئتشیر بورا كی دئییر: «بیزیم موخالیفلریمیز اونون ساتماسینی جاییز بیلمهمكده، بو بئیعین غرر اولدوغونو اعتیبار ائدیبلر و دئییبلر كی پیغمبریمیز (ص) غررلی بئیعدن منع ائدیب». یئتیشیر بورا كی دئییر: « ایستیدلاللاری دوز دئییل چونكی آیریسینی اونا ضمیمه ائتمك اونو غررلیكدن چیخاریر». بیتدی.
بؤلوم :
یازار : صمد كامران قراملكي