و كیف كان فلا اشكال فی صحّة التمسك
هر حالدا تسلیمه گوجون چاتماسینی مؤعتبر بیلمكده، قئید اولان نَبَوی حدیثه ال آتماغین ایشكالی یوخدور. آما بو نَبَوی حدیث ایدعا اولاندان اخصّدیر. (ایدعا اولان اعمّدیر و بو اوندان اخصدیر. حدیث، صحیح و یا تهلوكه اولماسیندا جهل اولان یئرلره ایشاره ائدیر.) چونكی دریادا و اونا اوخشارلاردا باتمیش و چیخارماسی عادتاً ایمكانسیز اولانلار كیمی، تسلیمی مومكون اولمایانلارین بئیعینده جهل یوخدور. چونكی جهل، ضعیفده اولسا ساغلام قالماق احتیمالی اولان زامان ایطلاق اولور. لاكین بو موریدده باطیللیگینه ایستیدلال ائتمكده، سفیهلیگین لازیم گلمهسی كیفایت ائدر. (یعنی بئله موعامیلهنی ائلهمك آدامین سفیه اولماسینی لازیم گتیریر.) بئله بیر مالین قارشیلیغیندا ثمنی یئمك «اكل مال بالباطل» یعنی مالی باطیل قارشیلیغیندا یئمك ساییلار. بلكه مولك اولسا دا عؤرفاً مال ساییلماز. نتیجهده [موسلمان قول اولورسا] آزاد ائتمهسی صحیحدیر، اونا بیر گون ال چاتیلسا مالیكینكی ساییلار. بئله اولماسی (كی بیر گون تاپیلسا مالیكین اولاجاق) عؤرفاً مال ساییلمادیغی ایله مونافاتی یوخدور. بونا گؤره مشهورا اساساً، غاصیب بوتون قیمتینی مالیكه قایتارمالیدیر و اوستهلیك عئین مالیكین مولكیّتینده قالیر. (بیر نفرین اوزوگونو آلیب دنیزه آتارلارسا غاصیب اوزوگون پولونو اوزوك صاحیبینه وئرمهلیدیر و اوزك تاپیلیرسا یئنه صاحیبینینكی اولار.)
سونرا، بو شرطه (بئیعین صحیحلیگینه تسلیمه گوج اولمالیدیر.) آیری ویجههلرلهده ایستیدلال ائدیبلر. او ویجههلرین بیری پیغمبردن (ص) بو مشهور حدیثدیر. او حضرت بویوروب: «لا تبع ما لیس عندك» یعنی «نزدینده اولمایان شئیی ساتما.» بونا اساسلاناراق كی «نزدینده اولسون»دان نظرده توتدوغو، مبیعین حاضیر اولماسی دئییل. چونكی غاییب و سلفین (سلف اؤندن ساتیش معناسیندادیر.) ساتماسی ایجماع اولاراق جاییزدیر. حضرتین بو سؤزو كینایهدیر؛ نه یالنیز مولكیّتدن چونكی بئله اولسایدی سؤزونو بئله دئمهلیدی: «لا تبع ما لیس لك». و [كینایهدیر] نه یالنیز مالا تسلّوطلی اولماق و تسلیمه گوجون چاتماسیندان، چونكی بئله اولسایدی شیعه و سونّینین آشاغیداكی مسألهده بو حدیثه ال آتماقلاری ایله مونافاتی اولاردی. شیعه و سونّی بو حدیثه ایستیناداً اؤزگهنین موشخص مالینین ساتیب سونرا اونو مالیكیندن آلماسینی غیری جاییز بیلیبلر. اؤزللیكه اونون ساتماسیندا وكیل اولدوقلاری زامان، حتّا اگر اؤزونه ساتماغا وكیل اولورسا. (مثلاً فرش صاحیبی فرشینی ساتماغا بیر نفری وكیل ائدیر و دئییر اؤزونهده ساتا بیلرسن. طرفه یاخشی موشتری راست گلیر و فرشی اؤز طرفیندن اونا ساتیر _بیر حالداكی هله اؤزونه آلماییب_ سونرا قاییدیب وكالت طریقی ایله فرشی اؤزونه ساتیب موشترییه تسلیم ائدیر.)
بو وضعیّتده تسلّوط و تسلیم ائتمگه گوج واردیر (هم وكیلدیر و هم فرش اونا تاپیشیریلیب) اوستهلیك فقیهلرین یانیندا دا روایتینده موریدیدیر آما ایشكاللیدیر. (نتیجهده یالنیز سلطنت نظرده توتولماییب.) نتیجهده بللی اولدو كی پیغمبرین (ص) سؤزو تام و فعلیّت سلطنتدن كینایهدیر. ائله بیر سلطنت كی مولكیّتده اونون ایچیندهدیر و اونا، سلطنتده وار اوراجن كی غاییبده اولورسا ائله بیل اونون یانیندادیر.
بؤلوم :
یازار : صمد كامران قراملكي