وكیف كان، فالحكم بصحة البیع بحكم المشتری
هر حالدا، «الحدائق» كیتابینین ظاهیریندن نقل اولان كیمی بو روایته اساسلانیب یالنیز موشترینین قیمت قویماسی ایله بئیعی صحیح بیلیب موشترینین ثمن حؤكمونو بازار قیمتینه مونصریف بیلمك، ضعیفدیر. (موشتری طرفیندن قیمت قویولوب موعامیله اولان بئیعی بازارین عادیلیانا قیمتی ایله صحیح بیلمك ضعیفدیر.)
صاحب حدائقدن داها ضعیفینی اسكافی دئییب. اسكافینین نظرینجه ساتیجی آشاغیداكی سؤزو دئسه بئیع جاییز اولار: «آیریلارینا ساتدیغیم قیمته سنه ساتدیم». موشتریده فسخ خیارینا مالیكدیر.
[شئیخ انصاری دئییر:] بو نظر ردّ اولور چونكی بئیع اؤز-اؤزلوگونده غررلی اولورسا فسخ خیاری اونو جوبران ائلهمز. (خیار صحیح بئیعده اولار.)
[دئسز كی بیری مبیعنین خصوصیاتینی دئیه و و ساتاندان سونرا دئدیگی خصوصیّتلر مبیعده اولماسا موشترینین رؤیت خیاری وار، نهیه گؤره اونو صحیح بیلیرسیز آما بونو قبول ائتمیرسیز؟ جواب وئرهریك:] اوّللر اسكافینین «تسلیمه گوجون اولماسی» مسألهسینده قئید اولدوغو كیمی رؤیت خیاریندا، خصوصیّتلرین صدالاماسی غررین حاصیل اولماسینا مانع اولان شرطدیر. (اسكافینین سؤزونده قئید اولدوغو كیمی خصوصیّتلری صدالاماق شرطلندیرمه كیمیدیر و غرری رفع ائدر.)
وكیف كان، فالحكم بصحة البیع بحكم المشتری، وانصراف الثمنإلى القیمة السوقیة، لهذه الروایة - كما حكی عن ظاهر الحدائق - ضعیف.
وأضعف منه ما عن الإسكافی: من تجویز قول البائع: " بعتك بسعر ما بعت "، ویكون للمشتری الخیار .
ویرده: أن البیع فی نفسه إذا كان غررا فهو باطل فلا یجبره الخیار.
وأما بیع خیار الرؤیة فذكر الأوصاف فیه بمنزلة اشتراطها المانع عن حصول الغرر، كما تقدم عند حكایة قول الإسكافی فی مسألة القدرة على التسلیم.
بؤلوم :
یازار : صمد كامران قراملكي