یوخاریداكی روایتده چتینلیگه موقیّد ائتمه‌سینی، سوآل اولان شئیین اكثراً چتین اولماسیندان _یوز تولوق یاغین چكمه‌سی‌نین چتین اولماسیندان_ ایستینباط ائدیب. گیزلی دئییل كی بو چوخونلوق  تسلیم اولساق كی اكثراً چتین اولار، بیر طرزده‌كی بو غلبه ایمام بویوران عمومین (:عئیبی یوخدور)  تفصیللندیرمه‌نین تركینه ضرر وورا، وئریلن حؤكم موقدّر ائتمه‌نین عموماتی ایله ضیدّ اولان زامان، باعیث اولار ضرورته كیفایتلنمگی واجیب ائدك. و البته گؤردون كی موقدّر اولمایان طرزی طریق قرار وئرمك موقدّر طرزین اؤزو ساییلیر و جزاف دئییل. (اگر قبول ائتسك كی بو اكثراً چتین اولماق، عمومین تفصیللندیرمه‌ تركی‌نین قارشیسینی آلماق ایسته‌ییرسه او زامان مووفّق اولار كی مثلاً چكینی اؤلچو ایله ساتاندا اونو اصل توتاق و دلیل و طریق ائتمه‌یك. طریق ائتسك بو عئیناً اؤزو اولور. قایدا ضیدّینه ده دئییل كی یالنیز چتین اولان زامانلارا كیفایتله‌نك.)

بلی من دئیَن ایطلاقین، یاخیندا گله‌جك قوز روایتیندن ایستیفاده اولان تقریرله ضیدّیّتی وار.

آما تفاووت موسامیحه ائدیلمه‌لی اولمازسا، یئنه ظاهیر اولان اونون جاییزلیگیدیر. بو اساسدا كی موقدّر ائتمك، اونون میقدارینی بللی ائتمگه نیشانه ساییلان زامان، موقدّر اولان طرزین میقدارینی آشكارلاندیریر. چونكی بو دا جزاف دئییل. بو مسأله بونا بنزیر كی ساتیجی مبیعین میقداریندان خبر وئریر. موسامیحه‌ اولنمایان میقداردا دا ناقیص اولدوغو تقدیرده موشتری‌نین فسخ ائتمه خیاری وار.

[سن كی دئییرسن ساتیجی‌نین خبر وئرمه‌سیله آلماق اولار و نهایتاً خیار حاقّی وار، مگر] بو بابین اوّلینده حلبی‌نین صحیحه روایتینده قئید اولمادی كی ایكی طرفین بیری او بیری‌نین اؤلچوسو ایله ساتماقدان منع اولور؟ و البته اونون ویجهه‌لنمه‌سینی گؤردون [كی دئدیم او ائله یئرلری دئییر كی ساتیجی‌نین سؤزونه اینانمایاسان و آز-چوخ اولماغی نظرده آلیب آلاسان. یوخسا ساتیجی‌ خبر وئرن میقدارا ایناناراق آلسان ایشكالی یوخدور.]

بونلار هامیسی موتعارف اولمایانی، موتعارف اولان اوچون طریق و دلیل قرار وئرك.

والتقیید بالتعذر لعله استنبطه من الغالب فی مورد السؤال، وهو تعذر

وزن مائة راویة من الزیت، ولا یخفى أن هذه العلة  - لو سلمت على وجه یقدح فی عموم ترك الاستفصال - إنما یجب الاقتصار على موردها لو كان الحكم مخالفا لعمومات وجوب التقدیر، وقد عرفت أن هذا فی الحقیقة تقدیر ولیس بجزاف.

نعم، ربما ینافی ذلك التقریر المستفاد من الصحیحة الآتیة فی بیع الجوز، كما سیجئ .

وأما لو كان التفاوت مما لا یتسامح فیه، فالظاهر أیضا الجواز مع البناء على ذلك المقدارالمستكشف من التقدیر إذا كان ذلك التقدیر أمارة على ذلك المقدار، لأن ذلك أیضا خارج عن الجزاف، فیكون نظیر إخبار البائع بالكیل.

ویتخیر المشتری لو نقص.

وما تقدم من صحیحة الحلبی فی أول الباب من المنع عن شراء أحد العدلین بكیل أحدهما قد عرفت توجیهه هناك .

هذا كله مع جعل التقدیر الغیر المتعارف أمارة على المتعارف.