آما، بیر شئیین پیغمبر زامانی جزاف ساتیلماسی بیلینسه، بیزیم زاماندا دا قطعیّاً غررلی اولمازسا، ظاهیر، اونون جزاف ساتیلماسی‌نین جاییزلیگیدیر. بو مسأله ظاهیراً ایجماعلیدیر. عالیملرین بعضیسی‌نین ایجماعاً آشاغیداكی سؤزو ایدّعا ائتمكلری كیمی: «بونون كیمی شئیلر (پیغمبر زامانی جزاف ساتیلماسی بللی اولان) ریبالی ساییلمازلار».

مشهور دا بو مطلبی ثبوت ائدیر. (پیغمبر زامانی چكی و اؤلچو ایله ساتیلیردیسا ایندیده ائله ساتیلمالیدیر. جزاف ساتیلیردیسا ایندیده _غررلی اولماسا_ ائله ساتماق اولار هرچند ایندی چكی و اؤلچو ایله ساتیلماسی عؤرفدیر.)

بلی، اوّللر قئید اولونموش بعضی خبرلر، چكیلمه‌لیلری و اؤلچولمه‌لیلری موطلق اولاراق جزافلا ساتیلمانی منع ائدیبلر و بونونلا ضیدّیّتلری وار.

حدیثین ظاهیری بیر شئیین اؤلچولمه‌لی اولماسینی تانیتدیرماغی، ایمامین و یا سوآل سوروشانین و یا آلیش-وئریش ائدنلرین و یا اونلارین بیری‌نین زامانی و عؤرفونده اولماسینا دایانیر. بو زامانلاردان باشقاسیندا (پیغمبر زامانیندا) نئجه اولدوغو ایله ایشی یوخدور. (ایمام اؤلچومه‌لی اولوب اولماماقدا پیغمبر زامانینی نظرده توتماییب بلكه بو زامانلارین بیرینی نظرده توتوب.) و هابئله ایمامین بویوردوغو: «سنین نزدینده اؤلچولمه‌لی ساییلان طعامین جزاف ساتیلماسی جاییز دئییل» عیبارتدن، موخاطبین عؤرفونده اؤلچولمه‌لی ساییلماسی ظاهیر اولور. هرچند پیغمبر زامانی‌نین عؤرفونده او جور ساییلمیردی.

یوخسا [حدیثلرین سؤزو باره‌ده كی دئییرلر چكیلمه‌لی و اؤلچولمه‌لینی جزاف ساتما]  بئله دئییله: ایماملار و اونلارین صحابه‌سی دؤرونده، اؤلچو و چكی ایله عؤرف اولان شئیلرین، پیغمبر زامانیندا موقدّر اولمادیغی بیزه بللی دئییل كی ضیدّیّت یارانسین.

بو مطلبی حل ائتمگین اساسی بودور: بوتون مكیل و موزون فرض اولان شئیلر، نظرده توتولماییب كی پیغمبر زامانی موقدّر اولمایان شئیی‌ده شامیل اولسون. بلكه خبرلرده نظرده توتولان مكیل و موزون، ایندی یعنی سوآلا جواب وئرن شخصین زامانیندا، مكیل موزونلا عنوانلانمیش میصداقلاردیر.

[پیغمبر زامانی‌دا مكیل و موزون اولدوقلارینی بیلدیكلریمیزده موشكول یوخدور. آما بعضیلری ایندی مكیل و موزوندور و او زامان مكیل موزون اولدوغونو بیلمیریك.] و بو فردلر (او زامان مكیل موزون اولدوقلارینی بیلمه‌دكلریمیز) هاردان بیلیرسن كی بونلار پیغمبر زامانی مكیل و موزون دئییلدیلر؟ كی ایندی ضیدّیّت یارانسین.

وأما ما علم أنه كان یباع جزافا فی زمانه صلى الله علیه وآله وسلم، فالظاهر جواز بیعه كذلك عندنا مع عدم الغرر قطعا، والظاهر أنه إجماعی، كما یشهد به دعوى بعضهم الإجماع على أن مثل هذا لیس بربوی، والشهرة محققة على ذلك.

نعم، ینافی ذلك بعض ما تقدم من إطلاق النهی عن بیع المكیل والموزون جزافا، الظاهر فیما تعارف كیله فی زمان الإمام علیه السلام أو فی عرف السائل أو فی عرف المتبایعین أو أحدهما، وإن لم یتعارف فی غیره.

وكذلك قوله علیه السلام: " ما كان من طعام سمیت فیه كیلا فلا یصلح مجازفة "الظاهر فی وضع المكیال علیه عند المخاطب وفی عرفه وإن لم یكن كذلك فی عرف الشارع.

اللهم إلا أن یقال: إنه لم یعلم أن ما تعارف كیله أو وزنه فیعرف الأئمة وأصحابهم، كان غیر مقدر فی زمان الشارع حتى یتحقق المنافاة.

والأصل فی ذلك: أن مفهوم المكیل والموزون فی الأخبار لا یراد بهما " كل ما فرض صیرورته كذلك " حتى یعم ما علم كونه غیر مقدر فی زمن الشارع، بل المراد بهما المصداق الفعلی المعنون بهما فی زمان المتكلم، وهذه الأفراد لا یعلم عدم كونها مكیلة ولا موزونة فی زمن النبی صلى الله علیه وآله وسلم.