مسألة لو أخبر البائع بمقدار المبیع
مسألة: ساتیجی مبیعین میقداریندان خبر وئریرسه مشهورا اساساً اونا اینانماق جاییزدیر. «التذكرة»نین عیبارتی بو مسألهده ایجماعین اولماسینا دلالت ائدیر.
اوّللر قئید اولان خبرلرین چوخو دا بو مسألهیه دلالت ائدیر. آما حلبینین صحیحهسینده قئید اولان مسأله كی بو حدیثین ظاهیری ساتیجینین خبر وئرمهسینه اینانماقدان منع ائتمك ایدی. بونا حمل اولار كی: موعامیلهنین بیناسی ساتیجی خبر وئرن میقدارا قویولماسین و آز-چوخو نظرده توتاراق موعامیله اولسون. هرچند بو موعامیلهیه خبر وئرمك ایدّعا اولوب. (موشتری ساتیجییا اینانماسا اولماز آما اینانیرسا دوز اولار.) چونكی موشتری اینانماسا و مبنانی آز-چوخا قویورسا خبر وئرمك ایدّعاسی اونو غرردن خاریج ائتمز. علامهنین «التحریر» كیتابیندا دا بو مسأله ایله موافیق اولماسی قئید اولدو. (دئییردی او مبنادا آلیرسا ایشكالی یوخدور. آما او مبنادا آلماسا ایشكالی وار.)
سونرا، اوّللر قئید اولان حدیثلرین شهادت وئردیگی كیمی ظاهیر بودور كی خبر وئرمك، میقداری بیلمك اوچون عؤرفی طریقدیر نه اینكی شرعی طریق. (اذا ائطمنك، فصدّقناه كیمی عیبارتلر)
آما اگر خبر وئرمك، میقدارا ظن و گومان یاراتماسا ایشكالی وار. (شوبههمیز وار كی یئنه جاییزدیر یا یوخ.) چونكی غرره سبب اولان جهالت یئرینده قالیب.(بو اسادا باطیل اولار) آما چونكی عالیملر ساتیجینین خبریندن ظن یارانماغی و یا خبر وئرنین عادیل اولماسینی قئید ائتمهییبلر، ظن اولماداندا صحیح اولماق احتیمالی وار.
مسألة لو أخبر البائع بمقدار المبیع
از الاعتماد علیه على المشهور، وعبارة التذكرة مشعرة بالاتفاق علیه، ویدل علیه غیر واحد من الأخبار المتقدمة.
وما تقدم من صحیحة الحلبی الظاهرة فی المنع عن ذلك محمول على صورة إیقاع المعاملة غیر مبنیة على المقدار المخبر به وإن كان الإخبار داعیا إلیها، فإنها لا تخرج بمجرد ذلك عن الغرر، وقد تقدم عن التحریر ما یوافق ذلك .
ثم إن الظاهر اعتبار كون الخبر طریقا عرفیا للمقدار كما یشهد به الروایات المتقدمة، فلو لم یفد ظنا فإشكال: من بقاء الجهالة الموجبة
للغرر، ومن عدم تقییدهم الإخبار بإفادة الظن ولا المخبر بالعدالة.
بؤلوم :
یازار : صمد كامران قراملكي