وكیف كان، فلا إشكال فی كون هذا الخیار خیار التخلف
هر حالدا بورداكی خیار تخلّوف خیاریدیر. ایشكال بوردادیر كی فؤوتا گئدن مبیعین جزءیدیر؟ یوخسا مبیعین وصفلریندن بیری؟ بونا گؤره عالیملر _ایمضانین ثمنین هامسینا اولماسیندا (وصف خیاری اولماسی اساسدا) یوخسا اونون بیر حیصّهسینه اولماسیندا (جزء خیاری اولماسی اساسیندا)_ ایختیلافلاری اولوب. حیصهنین ثمنه اولان نیسبتی، وار اولان جزءلرین غیری-موجود جزءلره اولان نیسبتی كیمیدیر. (مثلاً 100 كیلو دئمیشدی ایندی گؤروروك 90 كیلودور یعنی 10 كیلو اسكیكدیر. موشترینین وئردیگی ثمن 200 تومن اولورسا ایندی ساتیجی اوندان بیرینی یعنی 20 تومن قایتارمالدیر.)
سؤزلرین هامیسی اصحاب آراسیندا بونا گؤرهدیر كی وصف فؤوتا گئدیب یوخسا جزء؟
سونرا، نئجه كی ساتیجی مبیعین اؤلچو و چكیسیندن خبر وئرنده و سونرا اونون عكسی ثبوت اولاندا، خیار حاقّی ثبوت اولوردو، مبیعین میقدارینا چاتدیران و عقدین اساسی اولان هر عؤرفی یولدا اونا تایدیر. اؤلچمگی موزون و معدود اوچون طریق ائدیلدیگی كیمی. (قوزلارین ساییسینی بیلمك اوچون تایلارا دولدوروب بیر تایی ساییریق سونرا تایدا اولان سایینی مثلاً 1000 عددی تایلارین ساییسینا مثلاً 20یه چالیریق. و بیلیریك 20000 عدد قوزوموز وار.)
وكیف كان، فلا إشكال فی كون هذا الخیار خیار التخلف وإنما الإشكال فی أن المتخلف فی الحقیقة هل هو جزء المبیع أو وصف من أوصافه؟ فلذلك اختلف فی أن الإمضاء هل هو بجمیع الثمن، أو بحصة منه نسبتها إلیه كنسبة الموجود من الأجزاء إلى المعدوم؟ وتمام الكلام فی موضع تعرض الأصحاب للمسألة.
ثم إن فی حكم إخبار البائع بالكیل والوزن من حیث ثبوت الخیار عند تبین الخلاف، كل ما یكون طریقا عرفیا إلى مقدار المبیع واوقع العقد بناء علیه، كما إذا جعلنا الكیل فی المعدود والموزون طریقا إلى عده أو وزنه.
بؤلوم :
یازار : صمد كامران قراملكي