قال بعض الأساطین فی شرحه على القواعد
بعضی اوستادلار علامهنین «القواعد»ینه یازدیغی شرحده، پارچادان و یئردن بیر ذراع ساتماقدا موصنّیفین (علامهنین) صحیحلیگه وئرن حؤكمونو _كی موشاعدان بیر كسره قاییدیر (بیرینی ویجههیه)_ نقل ائدندن سونرا دئییب: «موشتری و ساتیجی تعیین ائتمهدن، خاریجی عئینی نظرده توتارلارسا (مثلاً ایكی قولدان بیری) بئله موعامیله باطیلدیر. هابئله كولّی (عمومی) نظرده توتوب موشاع حسابلاماسالارسا (ایكینجی ویجهه) یئنهده باطیل اولار.
چونكی بیرینجینده ایبهام یارانیر و یوخون (معدومون) ساتماسی آنلامدادیر. (اونلارین بیرینین كی خاریجی وجودو یوخدور!)
ایكینجیندهده جماعتین غرضلری فرقلی اولدوغونا گؤره باطیلدیر. چوخ نادیر حالدا تاپیلار كی موشتری و ساتیجی اوچون هر هانسی طرفدن اولدوغو فرق ائلهمهسین. نادیر حاللار دا اكثره مولحق اولار. و هابئله چونكی موردّد مبیعین بئیعینین باطیللییگنده منقول ایجماع وار.
[او اوستاد بونلاری دئیَندن سونرا] دئییب: دقیق نظر و چوخلو آراشدیرمادان سونرا [بو نتیچه اله گلیر:] شرعی غرر اولان یئرده عؤرفی غررین اولماسی گركمیر و اونون عكسیده صادیقدیر. (قاچاق قول ضمیمه ایله بیرلیكده شرعاً غرر دئییل آما عؤرفاً غرردیر. امتیعهلری باش باشا دَییشَنده شرعاً غررلیدیر آما عؤرفاً غرر دئییل.)
[موعیّن ایچینده كولّی (عمومی) ساتاندا] جهالتین خصوصیّتدن رفع اولماسی فایداسیزدیر چونكی او قصد ائدیلمهییب و ماهیّتده جهالت وار. (هانسی صاعنی اونا وئرهجكسن؟)
و چونكی شرعین داییرهسی داها داردیر. (شرع، چوخ آز یئرده غررسیز بیلیب صحیح ساییر.) هرچند ایكی ایصطیلاحین (عؤرف و شرعین غرر مسألهسینده) آراسینداكی نیسبت «عموم خصوص من وجه«دیر.
اصحابین دوشونمهسی (غررلی بئیع مسألهسینده) موقدّمدیر چونكی اونلارا شارعین مذاقینا داها بیلگیلیدیلر. بیتدی.
[شئیخ انصاری دئییر: اوستادیمیز] عموماتین خیلافینا اولاندا،(قایدالارا اساساً بئیعین صحیح اولماسی گركن یئرلرده كی عالیملر باطیل ساییبلار،) اصحابین دوشونمهسینه سیغینماقدا یاخشی ایش گؤروب.
قال بعض الأساطین فی شرحه على القواعد - بعد حكم المصنف بصحة بیع الذراع من الثوب والأرض، الراجع إلى بیع الكسر المشاع -قال: وإن قصدا معینا أو كلیا لا على وجه الإشاعة بطل، لحصول الغرر بالإبهام فی الأول، وكونه بیع المعدوم، وباختلاف الأغراض فی الثانی غالبا، فیلحق به النادر، وللإجماع المنقول فیه - إلى أن قال: - والظاهر بعد إمعان النظر ونهایة التتبع أن الغرر الشرعی لا یستلزم الغرر العرفی وبالعكس، وارتفاع الجهالة فی الخصوصیة قد لا یثمر مع حصولها فی أصل الماهیة، ولعل الدائرة فی الشرع أضیق، وإن كان بین المصطلحین عموم وخصوص من وجهین ، وفهم الأصحاب مقدم، لأنهم أدرى بمذاق الشارع وأعلم، انتهى.
ولقد أجاد حیث التجأ إلى فهم الأصحاب فیما یخالف العمومات.
بؤلوم :
یازار : صمد كامران قراملكي