[شئیخ انصاری دئییر:] تردید اولاندا مبیع حقیقی جزئیدیر و بوتونده اولان افراددا صادیق اولان كولّی،‌ مبیعدن آیریدیر.

فخرالدین الایضاح كیتابیندا دئییب: موردّد فرد ایله «موعیّنده كولّی‌نین» فرقی، وحدتله «موقیّد اولموش كولّی»‌ ایله مونتشیر فردین فرقیدیر. (بیری كولّی‌دیر بیری جزئیدیر.)

سونرا، بو معناداكی كولّی بئیع صحیحدیر. نئجه‌كی بیر عیدّه اونا تصریح ائدیبلر، او جومله‌دن: شئیخ طوسی، شهید اوّل، شهید ثانی، محقق ثانی و ساییر. بلكه بئله بئیعین صحیحلیگینده ایختیلافین اولمادیغی ظاهیردیر.

هرچند ییغیمدان بیر صاع ساتماغی، یا كولّی‌یه تنزیل ائدیبلر یا موشاعلیغا. لاكین فخرالدینین الایضاحیندان بللی اولدوغونا اساساً، كولّی‌ بئیعین صحیحلیگینده ایختیلاف وار. موشاعلیغا تنزیل ائتمگی جاییز ائدن سؤزه اساساً، بو معنادا كولّی بئیع باطیل اولور. یالنیز ذیمّه‌ده كی اولان كولّی‌نین بئیعی صحیحدیر. الایضاحدا تنزیلی موشاعلیغا ترجیح وئرمكده دئییب: «موشاع اولماسا غیری-موعیّن اولار و مبیعین عئینی معلوم اولماییب غرر حاصیل اولار. ائله غرر كی باطیل اولدوغونا گؤره نهی اونا دلالت ائدیر ایجماعاً. اگر بئیع اونلارین هر بیرینه موعیناً واقع اولورسا «ترجیح بلا مرجح» اولار و یوخ، اگر موعیّن اولمازسا موبهم اولار و مبیعین موبهملیگی‌ده باطیل ائدیجیدیر. بیتدی.

وحاصله: أن المبیع مع التردید جزئی حقیقی، فیمتاز عن المبیع الكلی الصادق على الأفراد المتصورة فی تلك الجملة.

وفی الإیضاح: أن الفرق بینهما هو الفرق بین الكلی المقید بالوحدة وبین الفرد المنتشر (1).

ثم الظاهر صحة بیع الكلی بهذا المعنى، كما هو صریح جماعة، منهم الشیخ (2) والشهیدان (3) والمحقق الثانی  وغیرهم ،

بل الظاهر عدم الخلاف فیه

وإن اختلفوا فی تنزیل الصاع من الصبرة على الكلی أو الإشاعة.

لكن یظهر مما عن الإیضاح وجود الخلاف فی صحة بیع الكلی وأن منشأ القول بالتنزیل على الإشاعة هو بطلان بیع الكلی بهذا المعنى، والكلی الذی یجوز بیعه هو ما یكون فی الذمة.

قال فی الإیضاح فی ترجیح التنزیل على الإشاعة: إنه لو لم یكن مشاعا لكان غیر معین، فلا یكون معلوم العین، وهو الغرر الذی یدل النهی عنه على الفساد إجماعا، ولأن أحدهما بعینه لو وقع البیع علیهترجح من غیر مرجح، ولا بعینه هو المبهم، وإبهام المبیع مبطل ، انتهى.