فخرالدینی بعضی موعاصیرلر (صاحب جواهر) تبعیّت ائدیبلر. بیر دفعه الایضاحداكی ایبهام و غرره ایستیناد ائدیبلر. و بیر آیری دفعه‌ده دئییبلر: كولّی مولك غیری-ذیمّه‌ده معهود اولا بیلمز. آما موشاعلیق ویجهه‌سینده اولا بیلر. (اجزائی ایشاعه‌ده اولار آما افرادی ایشاعه‌ده اولماز.)

[و بیر دفعه‌ده] اوچونجو دفعه اولاراق بئله ایستیناد ائدیب: عالیملر بئله ایجماع ائدیبلر كی میوه بئیعینده ساتیجی ایستیثناء ائدن ریطللری تنزیل ائدیبلر. (ساتیجی دئییر میوه‌لرین 10 ریطلی منیم بقیبه‌سینی ساتدیم.)

[شئیخ انصاری دئییر:] مونتشیر[1] فردده غرردن منع ائدندن بیلدیگین مطلب، بیرینجیسی ردّ ائدر. [من دئدیم كی مونتشیر فردده‌كی غررلی دئییل] هله قالسین كی موعیّنده‌كی كولّی.

آما ایكینجیسی: وصیّتده و كبینده معهود اولور. (آنبارداكی بوغدالارین 10 خالوارینی حیات یولداشی‌نین كبینینه سالیر.) اوندان علاوه بورداكی معهوددان باش تاپیلمادی. البته مولكون نؤوعلری بلكه بوتون جینسلر هئچ بیری آیریسی‌نین یئرینه موحقق اولمازلار. یوخسا صاحب جواهرین بو سؤزدن (عدمی- معهودیّتدن) نظرده توتدوغو بو اولا كی: «یقینی موریدیمیز یوخدور كی شارع اوندا، مؤوجود اولان افرادین‌ آراسیندا موشترك اولان كولّی مولكیّته، حؤكم ائتمیش اولسون». بونون ردّینده وصیّت و اونا تایلاری‌نین نقضی كیفایت ائلر. (آنبارداكی بوغدالارین 10 خالوارینی بیر نفره وئریلمه‌سینی وصیّت ائدیر.) بونلاردان علاوه یاخیندا گله‌جك اطنانین صحیحه‌سی [موعیّن كولّی‌نین بئیعی‌نین صحیحلیگینه دلالت ائلیر.] بو روایتین موضوعسو یا مونتشیر فرددیر و یا موعیّنده‌كی كولّیدیر. اگر بو روایت مونتشیر فردین بئیعی‌نین صحیحلیگینه دلالت ائله‌سه، موعیّنده‌كی كولّی‌نین بئیعی اوستونلوكله صحیح اولمالیدیر. یوخ اگر موعیّنده‌كی كولّی‌نین اؤزونون صحیحلیگینه دلالت ائلیر یئنه بیز دئیَندیر.

آما صاحب جواهرین اوچونجوسونون جوابی یاخیندا گلر انشاءالله.

وتبعه بعض المعاصرین (1) مستندا تارة إلى ما فی الإیضاح من لزوم الإبهام والغرر، واخرى إلى عدم معهودیة ملك الكلی فی غیر الذمة لا على وجه الإشاعة، وثالثة باتفاقهم على تنزیل الأرطالالمستثناة من بیع الثمرة على الإشاعة.

ویرد الأول: ما عرفت من منع الغرر فی بیع الفرد المنتشر، فكیف نسلم فی الكلی.

والثانی: بأنه معهود فی الوصیة والإصداق، مع أنه لم یفهم مراده من المعهودیة، فإن أنواع الملك - بل كل جنس - لا یعهد تحقق أحدها فی مورد الآخر، إلا أن یراد منه عدم وجود مورد یقینی (2) حكم فیه الشارع بملكیة الكلی المشترك بین أفراد موجودة، فیكفی (3) فی رده النقض بالوصیة وشبهها.

هذا كله مضافا إلى صحیحة الأطنان الآتیة (4)، فإن موردها إما بیع الفرد المنتشر، وإما بیع الكلی فی الخارج.

وأما الثالث: فسیأتی الكلام فیه إن شاء الله تعالى (5).