«مكاسب» تورك دیلینده

ومنها: أنه لو تلف بعض الجملة وبقی مصداق الطبیعة انحصر حق المشتری فیه

یکشنبه 19 خرداد 1392
+0 به یه ن

[ایكینجی فرع:] بوتونون بیر قیسمی آرادان گئدیب گئریده یالنیز طبیعت میصداقی قالیرسا (یعنی مثلاً ییغیم آردادان گئید یالنیز ساتیلان صاع میصداقی قالیرسا)، موشتری‌نین حاقّی او میصداقدا مونحصیر اولار. (او، یالنیز موشتری‌نین حاقّیدیر.) چونكی طبیعت افرادی‌نین هر بیری‌نین موشتری حاقّی اولماغا قابیلیّتی واریدی._هرچند بوتونون مالیكی‌نین تعیین و ایقباضیندان آسیلی ایدی._ اوندان هر نه ایقباضدان اوّل تلف اولورسا فعلی اولاراق موشتری‌نین مولكو اولماق قابیلیّتدن خاریجدیر. نتیجه‌ده موشتری‌نین مولكو یالنیز [گئیره قالان] مؤوجوددا مونحصیر اولور.

بو، [اجزائی] ایشاعه یعنی موشاعین عكسینه‌دیر. چونكی موشتری‌نین مولكو ایقباض و اختیارا احتیاج اولمادان، فعلی اولاراق مالین هر جزءینده حاضیردیر. نتیجه‌ده بو مالدان هر نه قدر تلف اولورسا موشتری‌نین‌ده اؤز حیصّه‌سی قدر مولكو تلف اولور.

 [اوچونجو فرع:] فرض ائتسك كی ساتیجی بوتوندن بیر صاع، ایلك موشتری‌یه ساتاندان سونرا آیری بیر شخصه‌ده كولّی بیر صاع ساتدی. ظاهیر بودور كی یالنیز بیر صاع قالان تقدیرده او، ایلك موشتری‌نین اولمالیدیر. چونكی ایكینجی كولّی مبیع، ساتیجی‌نین مالی‌نین ایچینده‌دیر. و ساتیجی‌نین مالی‌دا ییغیمین بیر صاعدان سونرا گئریده‌ قالاندیر. (یعنی بیر صاع ایلك موشتری‌نین‌دیر و گئریده قالان ساتیجی‌نین‌دیر و ایكینجی موشتری‌نین بیر صاعی اونون ایچینده‌دیر.) نتیجه‌ده بیر صاعدان سونرا گئریده قالان آرادان گئدیرسه اونون ایچینده بوتون كولّی‌لر ده آرادان گئتمیش اولوب. و البته ایكینجی مبیع قبضدن اوّل تلف اولوب. آما [اجزائی] ایشاعه‌ده بونون عكسیدیر. (اوردا هر اوچو ده مالدا شریكدیلر.)

سونرا بیل گینن كی مبیع، یالنیز قبض اولمایانا قدر كولّی قالار. آما موشتری تحویل آلیرسا اگر [بیر صاعنی] ییغیمین ساییریندن آییریب تحویل آلیرسا، او [صاع]، موشتری‌یه موختص اولار. آما آییرمامیش تحویل وئریرسه، بئله كی ییغیمین بوتونونو اونا تحویل وئره (كی اؤز پایینی آییریب گؤتورسون و گئریده قالانی اونا قایتارسین) موتشری‌نین‌كینی وفاء اوزوندن و گئریده‌ قالانینی امانت كیمی. بئلنچی دورومدا شریكلیك اولار. (تلف اولورسا هر ایكیسی‌نین مالیندان اولوب.) چونكی موشتری‌نین مالی اؤز الینده‌دیر و تعیین و ایقباضدان آسیلی دئییل. [بوردا دئمك اولماز] تلف اولان مال موشتری‌یه تحویل وئرمك قابیلیّتیندن فعلی اولاراق خاریج اولوب و اونون حاقّی یالنیز گئریده قالانین ایچینده‌دیر. [بو دورومدا] ایسته‌سك تلف اولانی یالنیز ساتیجی‌نین مالیندان حساب ائدك «ترجیح بلا مرجح»دیر. نتیجه‌ده هر ایكیسی‌نین مالیندان حسابلانار.

ومنها: أنه لو تلف بعض الجملة وبقی مصداق الطبیعة انحصر حق المشتری فیه، لأن كل فرد من أفراد الطبیعة وإن كان قابلا لتعلق ملكه به بخصوصه، إلا أنه یتوقف على تعیین مالك المجموع وإقباضه، فكل ما تلف قبل إقباضه خرج عن قابلیة ملكیته للمشتری  فعلا  فینحصر فی الموجود.

وهذا بخلاف المشاع، فإن ملك المشتری فعلا  ثابت فیكل جزء من المال من دون حاجة إلى اختیار وإقباض، فكل ما یتلف من المال فقد تلف من المشتری جزء بنسبة حصته.

ومنها: أنه  لو فرضنا أن البائع بعد ما باع صاعا من الجملة باع من شخص آخر صاعا كلیا آخر، فالظاهر أنه إذا بقی صاع واحد كان للأول، لأن الكلی المبیع ثانیا إنما هو سار فی مال البائع وهو ما عدا الصاع من الصبرة، فإذا تلف ما عدا الصاع فقد تلف جمیع ما كان الكلی فیه ساریا فقد تلف المبیع الثانی قبل القبض، وهذا بخلاف ما لو قلنا بالإشاعة.

ثم اعلم: أن المبیع إنما یبقى كلیا ما لم یقبض.

وأما إذا قبض، فإن قبض منفردا عما عداه كان مختصا بالمشتری، وإن قبض فی ضمن الباقی - بأن أقبضه البائع مجموع الصبرة فیكون بعضه وفاء، والباقی

أمانة - حصلت الشركة، لحصول ماله فی یده وعدم توقفه على تعیین وإقباض حتى یخرج التالف عن قابلیة تملك المشتری له فعلا وینحصر حقه فی الباقی، فحینئذ حساب التالف على البائع دون المشتری ترجیح بلا مرجح، فیحسب علیهما.



بؤلوم :
یازار : صمد كامران قراملكي


بلاگا گؤره



بؤلوم لر

     

سون یازیلار

باغلانتی لار

یولداش لار

آرشیو

سایغاج