اگر بیری (صاحب جواهر) دئسه: «وجودون نامعلوم اولماسی غررین لاپ بؤیوگودور!» دئیه‌ریك: «بلی، او زامان كی عقدین بیناسی، ثمنی مؤوجودون قارشیلیغیندا قویماقلا اولسون. آما بئیع ثمنی، _تماماً مؤوجود اولماغی نامعلوم اولان_ مبیعین مجموعسونا پایلاماغا بینا اولورسا، عؤرفاً غرر ساییلماز.

بیر نظر ده بئله‌دیر: بوتون، مبیعه شامیل اولورسا، صحیح اولار. یوخ اگر شامیل اولمازسا صحیح اولماز.

بونا اعتیراض وار. غرر، بئیع زامانی اولورسا سونرا شامیل اولدوغو بیلینیرسه ده فایداسیزدیر. بو [صحیحلیك ویجهه‌سی‌نین بیانیدیر.]

غرر موریدلرینده شامیل‌لیك بیلینمه‌ینده و یا اونا ظن اولمایاندا، صحیح اولماماق عالیملرین سؤزونه داها اویغوندور. ائله بیر ظن كی عؤرفاً اونا گوونمك اولار. هرچند بو ظن، شامیللیگین ایستیصحابی جهتیندن الده ائدیله. (مثلاً بوندان اوّل شامیل اولدوغونو بیلیردیك آما ایندی بیلمیریك آما شامیل اولدوغونو ایستیصحاب ائدیریك.)

آما میقدار نامعلوم اولاندا، دؤردونجوسو، [او بئله ایدی:] هامیسینی هر چؤمچه‌سی فیلان قیمتدن ساتماق.

بیر عیدّه‌دن نقل اولونانا اساساً بئله بئیع صحیح دئییل و باطیلدیر. آما «المبسوط» و «الخلاف» كیتابلاری‌نین ظاهیریندن نقل اولونانین ایطلاقینا اساساً [بو جور] بئیع صحیحدیر. «البسوط»دا شئیخ طوسی بئله دئییب: «ساتیجی دئسه‌ كی: «بو تاخیل ییغیمینی سنه ساتدیم هر چؤمچه‌سی فیلان قیمته» بئیع صحیحدیر». «الخلاف»دا دا دئییب: «چونكی اونا بیر مانع یوخدور و اساس جاییزلیكدیر (یعنی اصالةالجواز دا اونو جاییز بیلر)».

شئیخ طوسی‌نین سؤزونون ایطلاقی، نامعلولوغو ‌دا توتور. (هم معلوم اولان صورته شامیل اولور و هم نامعلوم اولان صورته شامیل اولور.)

جناب محقق سبزواری‌ «الكفایه»‌سینده بو نظری یاخشی بیلیب. چونكی مبیع موشاهیده ایله معلومدور. ثمنین‌ده بیلینمه‌سی مومكوندور بئله كی تاخیل ییغیمی اؤلچولر و ثمن، اونون چؤمچه‌لری قارشیلیغیندا پایلانار. محقق سبزواری دئییب: «اونون آیری اوخشارلاری وار كی علامه «التذكرة»ده قئید ائدیب». (مثلاً قویون سوروسونو گؤروب دئییر هر بیرینی فیلان قیمته آلیرام. ویا بو یئرین هامیسی هر متری فیلان قیمتدن.) [شئیخ انصاری دئییر:] بونا اعتیراضیم وار. (مبیع موشاهیده ایله غرردن اوزاقلاشماز و ثمن‌ده بئیع زامانی بللی اولمالیدیر. اؤلچولندن سونرا اولماز.)

وإن قیل: عدم العلم بالوجود من أعظم أفراد الغرر.

قلنا: نعم، إذا بنی العقد على جعل الثمن فی مقابل الموجود.

وأما إذا بنی على توزیع الثمن على مجموع المبیع الغیر المعلوم الوجود بتمامه فلا غرر عرفا، وربما یحتمل الصحة مراعى بتبین اشتمالها علیه.

وفیه: أن الغرر إن ثبت حال البیع لم ینفع تبین الاشتمال.

هذا، ولكن

الأوفق بكلماتهم فی موارد الغرر

عدم الصحة، إلا  مع العلم بالاشتمال، أو الظن الذی یتعارف الاعتماد علیه ولو كان من جهة استصحاب الاشتمال.

وأما الرابع مع الجهالة - وهو بیعها كل قفیز بكذا - فالمحكی عن جماعة (4) المنع.

وعن ظاهر إطلاق المحكی من عبارتی المبسوط والخلاف أنه لو

قال: " بعتك هذه الصبرة كل قفیز بدرهم " صح البیع.

قال فی الخلاف: " لأنه لا مانع منه، والأصل جوازه ".

وظاهر إطلاقه یعم صورة الجهل بالاشتمال.

وعن الكفایة: نفی البعد عنه، إذ المبیع معلوم بالمشاهدة، والثمن مما یمكن أن یعرف، بأن تكال الصبرة ویوزع الثمن على قفزاتها، قال: وله نظائر ذكر جملة منها فی التذكرة

وفیه نظر.