وبالجملة، الفاسد شرعا الذی تنزه عنه فعل المسلم هو التملیك
+0 به یه ن
بالجمله: مسلمانا فاسد عملی نیسبت وئرمك كی شرع اونو منع ائدیب، نیّت اولانان حقیقی تملیكیدیر كی شارع اونو تصدیق ائتمه‌ییب. بیل گینن.
بعضی عالملریمیز بو مسأله‌ده غفلت ائدیب راهن و مرتهن آراسینداكی اختلافدا سهو حكم وئریبلر. [راهن، گیروو گؤتورنه دئییب ایستیرم ملكومو ساتام مرتهن‌ده جوابیندا دئییب: ایجازه وئریرم.
نئچه گون سونرا راهن ملكو ساتاندان سونرا مرتهن گلیب كی من اجازه‌مدن قاییتمیشام و سنین ساتماغین باطیلدیر.] بونلارین اختلافلاریندا بیعین و یا رجوعون هانیسی‌نین اوّل اولماقلاری باره‌ده بعضی عالملر صحیحلیك اصلینه ال آتماقلا مرتهنین رجوعونون صحیحلیگینه حكم ائدیبلر. بیر حالدا كی رجوع بیعدن سونرا واقع اولموشدوسا، مرتهنین بو عملی لغو و فاسد بیر عمل ساییلیر و تأثیرسیز اولور. (رجوع صحیح اولسایدی سن دئیَن دوزگون ایدی آما هاردان بللی كی رجوع بیعدن اوّل اولوب یا سونرا؟)
بلی، اگر عقلاً حیاتا كئچیریلمه‌یه قابلیّتی اولا و یا عرفاً حقیقی انشاء حیاتا كئچیریله، هرچند ثمنسیز ساتا و یا مالك اولونامایان شئیی ساتا _مثلاً چاخیر و دونوز_ و یا شرع اونون تلف اولدوغونو حكم ائده _مثلاً سویا باتمیش و یا اوغورلانمیش مال_ و یا معدوم بیر شئی ساتیلا آما سونرالار اونون وار اولما نیّتی ایله _مثلاً وار اولمایان میوه_ یا دا بدلی‌نین تایی و یا قیمتی مالیك اولونان بیر شئی ساتیلا _مثلاً زید، تلف ائله‌دیگی شئیی عَمروه ساتا و یا اونونلا مصلاحه ائده بیر تهر كی ملكین اثری بدلینده گئرچكله‌شه_
بئله اولورسا اوندا صحیحلیك و فسادلیق اوندا محقق اولار و اونون حصه‌لریندن بیری‌نین فاسدلیگینه شرع طرفیندن حكم اولونسا دا صحیحلیك اصالتینه حمل ائدیب اونو صحیح بیلریك. (بونلارین عقلاً و یا عرفاً قابلیّتلری وار، آما وار اولمایان شئیین بیعی‌نین قابلیّتی یوخدور.)
وبالجملة، الفاسد شرعا الذی تنزه عنه فعل المسلم هو التملیك
الحقیقی المقصود الذی لم یمضه الشارع.
فافهم هذا، فإنه قد غفل عنه بعض فی مسألة الاختلاف فی تقدم بیع الراهن على رجوع المرتهن عن إذنه فی البیع وتأخره عنه، حیث تمسك بأصالة صحة الرجوع عن الإذن، لأن الرجوع لو وقع بعد بیع الراهن كان فاسدا، لعدم مصادفته محلا یؤثر فیه.
نعم، لو تحققت قابلیة التأثیر عقلا وتحقق الإنشاء الحقیقی عرفا - ولو فیما إذا باع بلا ثمن، أو باع ما هو غیر مملوك كالخمر والخنزیر وكالتالف شرعا كالغریق والمسروق، أو معدوم قصد تملكه عند وجوده كالثمرة المعدومة، أو قصد تملیك بدله مثلا أو قیمة، كما لو باع ما أتلفه زید على عمرو، أو صالحه إیاه بقصد حصول أثر الملك فی بدله - تحققمورد الصحة والفساد، فإذا حكم بفساد شئ من ذلك ثم شك فی أن العقد الخارجی منه أم من الصحیح، حمل على الصحیح.
بؤلوم :
یازار : صمد كامران قراملكي