هر حالدا

مبیعین خرابلیغی آشكار اولورسا:

[خرابلیق] تصرّفدن _ [یعنی] سیندیرماق و اونون كیمی شئیلردن_ اوّل كشف اولورسا:

دوه ‌قوشو یومورتاسی و [ایچی قارالمیش] قوز كیمی خرابی‌نین قیمتی اولورسا: قایتارماق و یا ارش[1] آلماق آراسیندا اختیاری وار. آما خرابلیق بیر حدّه چاتسا كی خراب اولموش مبیع، داها اؤز جنسیندن ساییلمایا، _مثلاً یالنیز یاندیرماغا ایش وئرن پوك قوز_ گوجلو احتمال وار كی بیع باطل اولسون.

آما خرابی‌نین قیمتی اولماسا، بیع، مالیّتی اولمایان شئیده واقع اولدوغونا گؤره، باطل اولار.

آما خرابلیق تصرّفدن سونرا كشف اولورسا:

بیرینجینده (خرابی‌نین قیمتی اولانلاردا) یالنیز ارش آلماق حقّی وار چونكی تصرّف ائدیب. «المبسوط» كتابیندان بیر سؤز ظاهر اولوب: «تصرّف ساده‌جه مبیعین خرابلیغینی بیلمك حدّینجه اولورسا قایتارماق ساقط اولماز».

«ارش»دن نظرده توتولان، اونون ساغلامی و سیندیریلمامیش خرابی آراسینداكی قیمت فرقیدیر. چونكی سینیقلیق نقصی مشتری الینده اوز وئریب. بو سؤزدن، سینیغی‌نین قیمتی‌ اولمایان تقدیرده ده ارشین ثابت اولماسی بیلیندی. چونكی مالیّتده معتبر اولان، سیندیریلمامیش خرابدیر. سیندیرماقلا مالیّتدن دوشمگی‌نین اعتباری یوخدور. (سینماقدان اوّل قیمتی واریدی. سن سیندیراندان سونرا قیمتدن دوشوب. بونون ساتیجی‌یا ربطی یوخدور.)

وكیف كان،

فإذا تبین فساد المبیع،

فإن كان قبل التصرف فیه بالكسر ونحوه، فإن كان لفاسده قیمة - كبیض النعامة والجوز - تخیر بین الرد والأرش.

ولو فرض بلوغ الفساد إلى حیث لا یعد الفاسد من أفراد ذلك الجنس عرفا - كالجوز الأجوف الذی لا یصلح إلا للإحراق - فیحتمل قویا

بطلان البیع.

وإن لم یكن لفاسده قیمة

تبین بطلان البیع، لوقوعه على ما لیس بمتمول.

وإن كان تبین الفساد بعد الكسر، ففی الأول یتعین  الأرش خاصة، لمكان التصرف.

ویظهر من المبسوط قول بأنه لو كان تصرفه على قدر یستعلم بهفساد المبیع لم یسقط الرد، و  المراد بالأرش: تفاوت ما بین صحیحه وفاسده الغیر المكسور، لأن الكسر نقص حصل فی ید المشتری .