بایاق قید اولان «القواعد» عبارتی‌نین _«مجهولون تابع اولاراق معلوما ضمیمه ائتمكله، بیعی جایزدیر»_  ایضاحیندا محقق ثانی «جامع المقاصد»ده بئله یازیب: « [علامه‌نین بو عبارتی‌نین] اطلاقی بیر حیوانین قارنینداكی بالاسینی آیری حیوانلا بیرلیكده ساتماسینا دا شامل اولور. (بیری‌نین بالاسینی آیریسینا ضمیمه ائتمك) یوخسا بئله دئییله كی تابع اولماق یالنیز آنا ایله گئرچكله‌شر. چونكی بالا آناسی‌نین بیر حصّه‌سی كیمیدیر. ائو دیوارلارینداكی قیزیل بزكلری‌ده، اونا تایدیلار». بیتدی.

[محقق ثانی‌نین بو گتیردیگی] مثال ایرادلیدیر. (دیوار بزكلینی قویونون قارنینداكی بالاسینا بنزتمه‌سی دوزگون دئییل.) چونكی دیوار بزكلری بیز اولان مقامدان كناردادیر. (بیز اولان مقام دقّت اولونان مجهول تابعدیر آما دیوار بزكلری دقّت یئتیرلمه‌سه‌ ده مبیعین مندرجاتیندان ساییلیر.) یوخسا، نظرده توتدوغو مثال، جزء و حصّه مثالی اولسون تابع مثالی یوخ. (قویونون بالاسی‌دا اونون حصّه‌سیدیر دیوارین بزگی‌ده اونون حصّه‌سیدیر.)

آما بو (اونلارین تابعدن مقصدلری عرفی تابع اولماق) اونلارین بایاق قید اولان نظرلری _قول مالیندا معلوم اولماغی معتبر بیلمكلری_ ایله منافاتلیدیر. شیخ‌ده قول مالی‌نین معلوم اولماسینی لازم بیلیر. آخی قول مالی عرفاً تابعدیر. (اونلارین تابعدن مقصدلری عرفی تابع اولسایدی قول مالی‌نین معلوم اولماسینی لازم بیلمزدیلر.) علامه «المختلف» كتابی‌نین «قولون ساتماسی و مالی‌نین شرط ائتمه‌سی» بابیندا، قول مالی‌نین عرفاً تابع اولماسینا تصریح ائدیب.

اولا بیلسین بونلارین «تابع»دن مقصدلری بیعین ایكی طرفی‌نین مقصدلری اولسون. و بیعین مقصدی غیر-مجهول (معلوم) شئی اولسون. هرچند مجهول عرفاً [مقصد اولان] معلوما تابع دئییل. بیر شخصین آز مقداردا بالیغی اولان بیر قمیشلیغی آلدیغی كیمی. (آز بالیغی قصدیمیزده تابع ائدیریك. عرفاً بالیق، اؤز وجودوندا قمیشلیغین تابعی دئییل.) و یا بیر شخص آز قمیشی اولان بیر قمیشلیغین بالیقلارینی آلسین. (آز قمیشی، بالیقلارا تابع ائتسین.)

بیعین ایكی طرفی‌نین تابعی قصد ائتمكلری بعضاً اونون نوعو اساسیندا اولار و بعضاً اونون شخصی اساسیندا. (بعضاً بیعین نوعو اساسیندا اولار بعضاً یالنیز ایكی طرفین شخصی مقصدی نظرده توتولار.)

مثلاً بیر شخصین بیر آز بالیغا احتیاجی وار آما اونلاری یالنیز بیر قمیشلیغین ضمنینده آلا بیلیر. (آیری یئردن بالیق تاپانمیر و مجبور قالیر بیر قمیشلیق آلسین كی ایچینده آز مقداردا بالیق وار.)

بیرینجیسی (ایكی طرفین قصدی نوع اساسیندا اولسون. یعنی جماعت اونو نوعاً تابع بیلرلر.) «المختلف» كتابی‌نین نئچه یئریندن ظاهر اولور. او یئرلرین بیری: دؤشده‌كی سوت اوندان ساغیلمیش سوته تابع اولاراق ساتیلیر. علامه بایاق قید اولان سماعه روایتینی بورا حمل ائدیب كی ساغیلمیش سوت، وئریلن ثمنه یاخیندیر. (مثلاً یوز تومن پول وئرمیشیك و ساغیلمیش سوت دوخسان دوققوز تومنلیكدیر و دؤشده‌كی سوت مطمئناً بیر تومنلیكدن چوخ اولاجاق.) ساغیلمیش سوت اصل اولار و دؤشده‌كی سوت تابع اولار.

قال فی جامع المقاصد - فی شرح قوله المتقدم فی القواعد: " ویجوز مع الانضمام إلى معلوم إذا كان تابعا " -: إن إطلاق العبارة یشمل ما إذا شرط حمل دابة فی بیع دابة اخرى، إلا أن یقال: التبعیة إنما تتحقق مع الام، لأنه حینئذ بمنزلة بعض أجزائها، ومثله زخرفة جدران البیت، انتهى.

وفی التمثیل نظر، لخروج زخرفة الجدران من محل الكلام فی المقام، إلا أن یرید مثال الأجزاء، لا مثال التابع، لكن هذا ینافی ما تقدم من

اعتبارهم العلم فی مال العبد- وفاقا للشیخ قدس سره - مع أن مال العبد تابع عرفی، كما صرح به فی المختلف فی مسألة بیع العبد واشتراط ماله.

ویحتمل أن یكون مرادهم: التابع بحسب قصد المتبایعین، وهو ما یكون المقصود بالبیع غیره وإن لم یكن تابعا عرفیا كمن اشترى قصب الآجام وكان فیها قلیل من السمك، أو اشترى سمك الآجام وكان فیها قلیل من القصب، وهذا أیضا قد یكون كذلك بحسب النوع، وقد یكون كذلك بحسب الشخص، كمن أراد السمك القلیل لأجل حاجة، لكن لم یتهیأ له شراؤه إلا فی ضمن قصب الأجمة.

والأول هو الظاهر من مواضع من المختلف، منها: فی بیع اللبن فی الضرع مع المحلوب منه، حیث حمل روایة سماعة - المتقدمة  - على ما إذا كان المحلوب یقارب الثمن ویصیر أصلا، والذی فی الضرع تابعا .