علامه، حیوانلارین قارنینداكیلارینی ضمیمه ایله ساتماق مسأله‌سینده دئییب: « اعتمادلیسی بودور كی بئله دئیَك: قارینداكی بالا، تابع اولورسا بیع صحیحدیر. آنانی بالاسی ایله ساتدیغی كیمی (مثلاً قویونو و قارنینداكی بالاسینی ایكی مینه ساتیر و آنا تكلیكده مین دوققوز یوزلوك ائدر.) و یا آنانین بیر بؤلومونو (مثلاً اوچدن بیرینی) ساتیر و بالانی‌دا ضمیمه ائدیر.[و وئریلن ثمن آنانین اوچدن بیر قیمتی ایله آز فرقی وار.] بئله اولورسا عیبی یوخدور. آما ائله اولمازسا (ثمن آنانین قیمتیندن خیلی آز اولورسا) بیع باطل اولار».

آما ایكینجی احتمال یعنی بیعین ایكی طرفی‌نین شخصی مقصدینی نظرده آلماقلاری. (جماعت نوعاً بونو تابع ائله‌مز آما اونلارین ایكیسی بیر مقصد اوچون اونو تابع ائدیرلر.) من بونا دلیل و شاهد گؤرمه‌میشم. یالنیز بونو گؤرموشم كی شخصی مقصد مجهول اوزرینده اولورسا، غرر ثابت اولار. یوخ، معلوم قصد ائدیلیرسه، غرر رفع اولونار.

اولا بیلسین علامه‌نین «المختلف»ده‌كی عبارتلری‌نین اطلاقلارینی بو ایكینجی‌یه تنزیل ائدك. (یعنی ایكی طرفین مقصدینه اساساً، اونون نوعونا اساساً یوخ.) گیزلی اولمادیغی كیمی.

(بیری شرط حسابیله تابع ائتدی. بیری عرفاً وجود اساسیندا تابع ائتدی. بیری ایكی طرفین قصدی اساسیندا نوعیّاً تابع ائتدی. بیری ایكی طرفین قصدی اساسیندا شخصیّاً تابع ائتدی.)

عالملرین بعضیسی احتمال وئریبلر بلكه استظهار ائدیبلر: معلومون مقصود و مجهولون تابع اولماسیندان نظرده توتدوقلاری، [ایكی طرفین بناسینا] بیعدن مقصود، معلوم اولان شئیدیر. یعنی بیع معلوم اوزرینده واقع اولوب. [آما اولا بیلسین عقد عبارتینده او مقصود اولمایا.]

بو آنلامدا كی: اونلار ایكیسی اقدام ائده‌لر (ال بیر اولوب تبانی ائده‌لر) هرچند بیعین اصلاحی اوچون كی ثمن قارشیلیغیناكی مبیع، بو معلوم شئیدیر هر چند بیر ضمیمه‌نین‌ده آدی چكیلدی. لاكن بیعین اصلاحیندا نظرده توتولان، معلومدور.

دئییر: غرضدن نظرده توتولاندا، غررین اولماسی بو مطلبله منافاتی یوخدور. (غرض اونلارین هر ایكیسیدیر آما بیعین صحیح اولماسینا گؤره، بیری قصد اولونوب. و بنا مجهولون تابع اولماسینا قویولوب. بئله اولاندا مقصودوموز غرضله منطبق دئییل. و غرضیمیز غررلیدیر.)

جماعتین بعضیسی‌نین ساتماق ایسته‌دیكلری شئیین سونراكی عارضه‌لری تأثیرینده یارانان مخامصه‌دن قورتولماق اوچون، ائله‌دیكلر ایش كیمی. اونلار عقدی اختلافسیز بیر شئیین اوزرینده واقع ائدیرلر و ساتماق ایسته‌دیكلری شئیی او معلوم شئیه تابع و الحاق ائدیرلر. اونون حصول اولوب اولمادیغی‌نین‌دا اهمیّتی اولمور. [اماملاردان وارد اولان روایتلرین] بونا اشاره ائتدیگی كیمی: قاچاق قولا بیر معلوم شئی ضمیمه ائدیرلر، آغاجداكی میوه‌یه معلوم بیر شئی ضمیمه ائدیرلر، دؤشده‌كی سوتلره معلوم بیر شئی ضمیمه ائدیرلر و قمیشلیكده‌كیلره معلوم بیر شئی ضمیمه ائدیرلر. بیتدی.

وقال فی مسألة بیع ما فی بطون الأنعام مع الضمیمة: والمعتمد أن نقول: إن كان الحمل تابعا صح البیع، كما لو باعه الام وحملها أو باعه ما یقصد مثله بمثل الثمن وضم الحمل، فهذا لا بأس به، وإلا كان باطلا.

وأما الاحتمال الثانی - أعنی مراعاة الغرض الشخصی للمتبایعین - فلم نجد علیه شاهدا، إلا ثبوت الغرر على تقدیر تعلق الغرض الشخصی بالمجهول، وانتفاءه على تقدیر تعلقه بالمعلوم.

ویمكن تنزیل إطلاقات عبارات المختلف علیه، كما لا یخفى.

وربما احتمل بعض، بل استظهر أن مرادهم بكون المعلوم مقصودا والمجهول تابعا: كون المقصود بالبیع ذلك المعلوم، بمعنى الإقدام منهما - ولو لتصحیح البیع - على أن المبیع المقابل بالثمن هذا المعلوم الذی هو وإن سمی ضمیمة لكنه المقصود فی تصحیح البیع، قال: ولا ینافیهكون المقصود بالنسبة إلى الغرض ما فیه الغرر، نظیر ما یستعمله بعض الناس فی التخلص من المخاصمة بعد ذلك - فی الذی یراد بیعه لعارض من العوارض - بإیقاع العقد على شئ معین معلوم لا نزاع فیه، وجعل ذلك من التوابع واللواحق لما عقد علیه البیع، فلا یقدح حصوله وعدم حصوله كما اومی إلیه فی ضمیمة الآبق، وضمیمة الثمر على الشجر، وضمیمة ما فی الضروع وما فی الآجام، انتهى.